Zivər bəy Əhmədbəyov

Azərbaycanın ən görkəmli memarlarından biri olan Zivər bəy Əhmədbəyov, Avropada peşə təhsili alan ilk azərbaycanlıdır. O, 1918-1925-ci illərdə Bakının baş memarı olub. Əhmədbəyov Bakıdakı fəaliyyəti çərçivəsində tez-tez quberniyaların şəhər və qəsəbələrinə səfərlər edirdi. Bu, onu Azərbaycanın memarlıq irsi, xalq memarlığının tikinti texnikası və yerli əhalinin etnoqrafiyası ilə daha dərindən tanış etmişdir. Əhmədbəyovun layihələndirdiyi hər bir bina Azərbaycanın müasir memarlığına töhfə idi. Onun işlərini ,dini binaların, o cümlədən Şamaxı Cümə məscidinin, Bakıda Təzə-Pir məscidinin və İttifaqın, Əmircandakı Muxtarov məscidinin, Abşeron kəndində, Füzuli xəstəxanasının memarlığında görmək olar. Zivər bəy Əhmədbəyov Bakının qədim tikililərini diqqətlə öyrənir, onların qorunması və bərpası üçün əlindən gələni edirdi. 2011-ci il mayın 26-da Bakının “Nizami” metrostansiyasının qarşısında görkəmli memar Zivər bəy Əhmədbəyovun heykəlinin açılışı olub. Əhmədbəyovun heykəlinin “Nizami” metrostansiyasının qarşısında qoyulması təsadüfi deyil, çünki metronun sol tərəfindəki memarlıq binasının müəllifi əslində Bakının baş memarı Zivər bəy Əhmədbəyovdur. Vağzalın qarşısındakı küçə də onun adını daşıyır.

Norman Foster

Norman Foster, polad və şüşədən hazırlanmış parlaq müasir binaları ilə tanınan britaniyalı memardır. Fosterin 21-ci əsrin diqqətəlayiq binalarına Swiss Re şirkətinin baş ofisi , Smithsonian İnstitutunun Patent Ofisi Binasının (2007) həyətyanı korpusu, Vaşinqton, D.C., Terminal D.C. Pekinin Paytaxt Beynəlxalq Hava Limanı (2008) və Londonun Meriyası (2002) daxildir. Onun sonrakı işlərinə İncəsənət Muzeyində Amerika Qanadı (2010), Boston; Kraliça Alia Beynəlxalq Hava Limanı (2012), Amman, İordaniya; Ciudad Casa de Gobierno (2015), Buenos Ayresin yeni meriyası; Norton İncəsənət Muzeyinin baş planı (2019), West Palm Beach, Florida; və Datong İncəsənət Muzeyi (2021) də daxildir. İşinə görə çoxsaylı mükafatların laureatı, o cümlədən Pritzker Mükafatı (1999), Yaponiya İncəsənət Assosiasiyasının memarlıq üzrə Praemium Imperiale mükafatı (2002) və Malayziyadakı Petronas Texnologiya Universitetinin dizaynına görə Ağa Xan Mükafatı (2007) verilmişdir.

Chrysler Binası

Chrysler Binası Art Deco memarlığının klassik nümunəsidir və bir çox müasir memarlar tərəfindən Nyu-Yorkun ən yaxşı binalarından biri hesab olunur. Bu, 1930-cu ildən 1950-ci illərin ortalarına qədər Chrysler Korporasiyasının qərargahı idi, lakin bina xüsusi olaraq avtomobil istehsalçısı üçün tikilib və layihələndirilsə də, korporasiya onun tikintisi üçün pul ödəməyib və heç vaxt ona sahib olmayıb. 1928-ci il sentyabrın 19-da təməlqoyma baş verəndə Nyu-Yorkda dünyanın ən hündür göydələnini tikmək üçün gərgin rəqabət gedirdi. Van Alenin göydələn üçün orijinal dizaynı dekorativ daş-qaş kimi şüşə tac tələb edirdi. O, həmçinin salonun pəncərələrinin hündürlüyünü üç dəfə artırdığı və küncləri şüşəyə bükülmüş 12 mərtəbəli qüllənin havada üzən kimi fiziki və vizual olaraq yüngül göründüyü təəssüratını yaratdığı bir baza təqdim etdi. Göydələnin hündürlüyü də əvvəlcə 246 metr olaraq nəzərdə tutulmuşdu, lakin sonradan onun hündürlüyü 282 metr olaraq dəyişdirilib. Tikinti 1928-ci il sentyabrın 19-da başlandı. Göydələnin daşıyıcı olmayan divarlarını yaratmaq üçün ümumilikdə 400.000 pərçimdən istifadə edildi və təxminən 3.826.000 kərpic əllə döşəndi. 61-ci mərtəbənin küncləri qartallarla bəzədilib. Ümumilikdə, hazırda binanın fasadında 3862 pəncərə və Otis Lift Korporasiyası tərəfindən layihələndirilmiş 8 liftin 4 sahili var.

Mikayıl Hüseynov

Dövlət və Respublika mükafatı laureatı, SSRİ xalq memarı, Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının akademiki, Memarlıq doktoru, Professor – Mikayıl Hüseynov, dövrünün ictimai və mədəni xadimi kimi daim fəallığı və məhsuldar yaradıcılığı ilə seçilib. Ömrünün təqribən 50 ilini memarlığa həsr edən memar iki Lenin ordeni, iki Qırmızı əmək bayrağı ordeni və SSRİ-nin başqa orden və medalları ilə təltif olunub. Sadəcə Bakıda deyil, bir çox SSSR şəhərində onun inşa etdiyi heyrətamiz binaları görmək mümkündür. Memarın ən önəmli işlərinə, Milli Kitabxana, “Buzovneft” binası, Nizami Gəncəvi adına milli Azərbaycan ədəbiyyat muzeyi, Alimlər evi, Azərbaycan Musiqi Akademiyası, “Nizami” kinoteatrı, “Elmlər Akademiyası”, “Nəriman Nərimanov”, “Nizami” metro stansiyaları aiddir. Bundan əlavə o, “Azad qadın”, “Nizami” monumentlərinin quruluşu üçün işlər görmüş, “Azadlıq” meydanının rekonstruksiyasında çalışmışdır. Mikayıl Hüseynovun işləri bu gün Bakı, Gəncə, Düşənbə kimi şəhərləri bəzəyir və bizə klassik memarlıqdan kənarda necə gözəlliklərin olduğunu sübut edir.